Sprawa zaczęła się od badania przeprowadzonego przez Fundację Panoptykon. Dotyczyło ono zakresu korzystania z monitoringu przez kolej. Stowarzyszenie, które rozesłało do spółek kolejowych żądanie dostępu do informacji publicznej dotyczącej monitoringu (PKP SA, PKP Intercity SA, Przewozy Regionalne sp. z o.o., PKP PLK SA). Okazało się, że kamery działają w prawie 50 wagonach należących do obu kolejowych przewoźników (PKP Intercity i Przewozów Regionalnych), w tym na korytarzach 14 wagonów sypialnych i w 32 wagonach bezprzedziałowych. Według oświadczenia PKP IC, kamery w pociągach ED 74 rejestrują nie tylko obraz, ale również dźwięk.
Dziś spółka poinformowała na swojej stronie internetowej, że „W nawiązaniu do doniesień medialnych dot. monitoringu w pociągach, PKP Intercity informuje, że nie rejestruje dźwięku, choć urządzenia zainstalowane w składach ED74 mają taką funkcjonalność”. Podania informacji na temat monitoringu odmówił zarządca dworców – PKP SA. Panoptykon postanowił wystąpić wobec PKP SA na drogę sądową. Wczoraj odbyła się rozprawa, na której sąd oddalił skargę fundacji.
Dzisiaj grupa PKP wydała oświadczenie w tej sprawie, które publikujemy poniżej:
W nawiązaniu do doniesień medialnych dotyczących monitoringu na dworcach, stacjach kolejowych i w pociągach PKP Intercity, spółki Grupy PKP pragną podkreślić, że głównym celem instalacji kamer w tych miejscach jest poprawa bezpieczeństwa pasażerów. Wyniki prowadzonych cyklicznie badań satysfakcji wskazują, że pasażerowie uznają bezpieczeństwo za istotny czynnik wpływający na komfort podróży.
Kamery zainstalowane na dworcach, stacjach kolejowych oraz w pociągach PKP Intercity rejestrują wyłącznie obraz. W uzasadnionych przypadkach materiały zebrane z urządzeń służą pracy policji lub innych służb, dbających o zachowanie porządku publicznego.
Rozumiejąc inicjatywę Fundacji Panoptykon, mającą zapobiegać naruszaniu prywatności, pragniemy jednocześnie zwrócić uwagę na szereg pozytywnych kwestii wynikających z prowadzenia monitoringu. Chcemy również zapewnić, że odpowiednie służby w ramach Grupy PKP na bieżąco sprawdzają, czy system ten nie prowadzi do nadużyć.
Dzięki monitoringowi, spółki Grupy PKP odnotowały znaczny wzrost poziomu bezpieczeństwa w ostatnim okresie. Liczba interwencji ochrony na dworcach zwiększyła się w I półroczu br. o 123% w porównaniu do analogicznego okresu w ubiegłym roku. Odnotowano również ponad trzykrotny wzrost w zakresie wykrywalności zdarzeń nadzwyczajnych (m.in. bagaże pozostawione bez opieki, wypadki wymagające wezwania pomocy medycznej).
Kamery, zapewniając podgląd na systemy sterowania ruchem, pomagają dyspozytorom efektywnie i bezpiecznie prowadzić ruch kolejowy. Dróżnicy mogą natomiast reagować z odpowiednim wyprzedzeniem w sytuacjach niestandardowych, np. w momencie, gdy przejazd kolejowo-drogowy zostanie zablokowany przez samochód, który nie może zjechać z torów.
Nagrania z kamer pozwalają na odpowiednio szybką reakcję w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia. Dzięki Mobilnemu Centrum Monitoringu, funkcjonariusze Straży Ochrony Kolei uratowali w Lublinie 13-letniego chłopca, który wspinał się na słup sieci trakcyjnej. Szybkie interwencje dzięki podglądowi podejmują również pracownicy ochrony na dworcach. Wielokrotnie udzielano pomocy medycznej lub wzywano pogotowie ratunkowe do osób, które źle się poczuły lub np. dostały ataku epilepsji. Sytuacje takie zauważono właśnie dzięki urządzeniom rejestrującym obraz. Dzięki pracownikom obsługującym monitoring, w ostatnich tygodniach udało się odpowiednio szybko wezwać pomoc i uratować osobę, która zasłabła w miejscu, gdzie nie było przechodniów.
Monitoring wizyjny wspomaga także wykrywanie prób włamań, kradzieży i dewastacji oraz pozwala na podjęcie odpowiednich działań w przypadku bagaży pozostawionych bez opieki. Dzięki funkcjonowaniu kamer, pracownicy ochrony udaremnili kradzież pieniędzy z puszek wolontariuszy podczas ostatniej akcji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Należy również podkreślić, że monitoring pozwala na szybsze wykrycie i zidentyfikowanie sprawców przestępstwa.
O monitoringu pasażerowie informowani są za pomocą rozmieszczonych na dworcach i peronach piktogramów informacyjnych. Specjalne naklejki informujące podróżnych o monitoringu wizyjnym znajdują się również w pociągach PKP Intercity.
Warto zauważyć, że monitoring w środkach transportu publicznego oraz w miejscach publicznych to powszechnie stosowane rozwiązanie.